|
DSWS : DSWS/TR : Haber ve Analiz
Yazıcıya hazırla
Sri Lanka başkanlık seçimleri: 13 aday fakat çok az sayıda seçenek
K. Ratnayake
3 Kasım 2005
İngilizce’den çeviri (12 Ekim 2005)
Geçtiğimiz Cuma günü, Sri Lanka’da 17 Kasımda yapılacak başkanlık seçimine katılmak için on üç aday başvuruda bulundu. Seçime rekor sayıda aday katılmasına karşın, siyasi seçenek sayısı çok sınırlı.
Seçimin tarihi bir anlaşmazlık konusu oldu. Devlet Başkanı Çandrika Kumaratunga’nın anayasaya aykırı biçimde görevde fazladan 12 ay daha kalma girişiminin ardından, seçimi bu yıl yapması için Yüksek Mahkemenin devlet başkanını zorlaması gerekti. Devlet başkanlığı, Kumaratunga’nın 2003 yılında keyfi olarak bakanları ve geçen yıl Birleşik Ulusal Parti’nin (UNP) büyük ortağı olduğu hükümetin tamamını görevden alarak keyfi bir biçimde kullandığı, çok büyük idari güce sahip olduğundan, keskin bir rekabete konu oluyor.
Her iki büyük burjuva partisi de - Kumaratunga’nın Sri Lanka Özgürlük Partisi (SLFP) ve muhalefetteki UNP - İMF ve Dünya Bankası’nın yeniden ekonomik yapılandırma gündemine sadıklar. Her iki aday da - SLFP’nin adayı Mahinda Rajapakse ve UNP’nin adayı Ramil Wickremesinghe - oy alabilmek için seçmenlere yalan vaatlerde bulunuyorlar ancak her ikisi de özelleştirme ve sosyal harcamaları, eğitim harcamalarını, sağlık harcamalarını ve sübvansiyonları tırpanlama programını sürdürecekler.
Aralarındaki temel farklılık kendisini, ülkenin uzun zamandır içinde bulunduğu, her ikisinin de ilerici bir çözüm sunamadıkları iç savaş konusunda gösteriyor. Rajapakse, Tamil Eelam Kurtuluş Kaplanları (LTTE) ile yapılmış olan ateşkes anlaşmasının gözden geçirilmesini ve tsunami yardımlarının ortaklaşa dağıtımını öngören mekanizmayı ıskartaya çıkarmayı içeren bir seçim paktını aşırı milliyetçi Singala partilerle - Janatha Vimukthi Peramuna (JVP) ve Jathika Hela Urumaya (JHU) - imzaladı. Bu politikalar, yürürlüğe konmaları durumunda, adayı tekrar savaşa sürükleme riski taşıyorlar.
Wickremesinghe "barış sürecine" Kolombo merkezli büyük şirketler ve büyük güçler tarafından talep edildiği şekilde yeniden başlayacağını ilan etti. Amaç, pazarlıklar yoluyla, LTTE ile ülkenin Kuzeyinde ve Doğusunda iktidarın bölgecilik temelinde Tamil, Singala ve Müslüman seçkinler arasında paylaştıracak olan bir düzenlemeyi empoze edecek bir barış anlaşmasına varmak. Maksat adayı yabancı sermayeye açmak ve bir bütün olarak Güney Asya’ya açılan bir yatırım kapısı haline getirmek. Savaş sırasında olduğu gibi, bu "barış" sırasında da yük ülkenin her köşesindeki emekçi halkın omuzlarına yüklenecek.
Egemen sınıfın bu iki partisine karşı sosyalist bir alternatif geliştirebilecek olan tek parti Sosyalist Eşitlik Partisi’dir (SEP). SEP adayı Wije Dias işçileri kendi sınıf çıkarları yolunda mücadele etmeleri için siyasi olarak seferber edebilmek amacıyla kampanya yürütüyor. Dias, Sri Lanka ordusunun ülkenin Kuzeyinden ve Doğusundan derhal ve koşulsuz olarak çekilmesini talep ediyor. SEP ırkçılığın ve şovenizmin her biçimine karşı çıkıyor ve mevcut bölgecilik temelinde hazırlanmış olan anayasanın yerine, herkesin demokratik haklarını güvence altına alacak bir anayasa hazırlayacak olan, demokratik olarak seçilmiş bir kurucu meclis oluşturulması çağrısı yapıyor.
Küresel mali sermayenin programına karşı, SEP işçilerin Sri Lanka, bütün Güney Asya ve uluslararası düzeyde toplumu sosyalist bir anlayışla yeniden inşa etmek için birleşik bir mücadeleyi örgütlemeye çalışıyor. Emekçiler tarafından yaratılan muazzam zenginlik, bir avuç servet sahibinin elde edeceği kâr için değil, emekçilerin acil toplumsal ihtiyaçları için kullanılmalı. SEP, Güney Asya Sosyalist Cumhuriyetleri Federasyonu’nun bir parçası ve bu enternasyonalist perspektifi geliştirmenin bir aracı olarak Sri Lanka ve Eelam Sosyalist Cumhuriyeti sloganını öne çıkarıyor.
Diğer bütün adaylar ve partiler, kimi doğrudan kimi dolaylı olarak, burjuvazinin iki rakip kampının birinin ya da ötekinin kuyruğuna takılıyorlar. Şaşırtıcı olmayan bir biçimde, kendilerini kağıt üzerinde "sosyalist" olarak adlandıranlar da dahil olmak üzere, bu partilerden hiçbiri SEP’in kampanyasını onaylamıyor.
Seçime katılmayan partiler
Seçimde aday göstermiş olan partilerden daha dikkate değer olanlar seçime katılmayan partiler.
* JVP’nin kendisi bölgeciliğe dayalı gündemini geliştirebilmek için Rajapakse’yi ve SLFP’yi destekleme kararı aldı ve parti seçimlere kendi adayı ile katılmıyor. 1960’larda Maoizm ile Singala şovenizminin bir karışımı temelinde kurulmuş olan bu parti, sosyalizme her türlü bağını bir safra gibi atmış durumda ve şu anda açıkça bir burjuva parlamenter parti olarak faaliyet gösteriyor.
2004 genel seçimlerinden sonra Rajapakse’nin Birleşmiş Hakların Özgürlük İttifakı’nın (UPFA) bir parçası olarak ilk defa hükümette yer alan JVP bakanları, seçim vaatlerini bir kenara attılar ve hükümetin gerici politikalarının uygulanmasına yardımcı oldular. JVP’nin seçime katılmamasında etkili olan ana etkenlerden birisi, iki büyük partinin yarattığı hoşnutsuzluktan faydalanabildiği 2004 yılından bu yana sağlamış olduğu desteğinin erozyona uğradığının ortaya çıkacak olması.
* JHU’nun Rajapakse’ye verdiği destek de benzer kaygılardan kaynaklanıyor. Aşırı Singala milliyetçisi Budist rahiplerin yönetimindeki JHU, 2004 seçimlerinin hemen öncesinde kuruldu ve JVP gibi SLFP ve UNP’ye yönelik yaygın hoşnutsuzluktan faydalandı. JHU, biçimsel olarak UPFA’nın parçası olmadığı halde, son 18 ay boyunca bu partinin fazlasıyla tutarsız, sıradan emekçi halkın toplumsal ihtiyaçlarına düşman ve siyasi yaşamda "ahlaklılık" yolunda yaptığı çağrıları hayata geçirme konusunda aciz olduğu ortaya çıktı.
* Seylan İşçi Kongresi (CWC) ve İçbölgeler Hakları Cephesi (UPF) kapalı kapılar ardında haftalarca yaptıkları kayıkçı pazarlığının ardından Wickremesinghe’nin ardında saf tuttular. Bu örgütler aynı zamanda siyasi parti olarak faaliyet gösteren sendikalar ve Tamilce konuşan plantasyon işçileri içinde sahip oldukları üye tabanları karşılığında, büyük partilerin sağladığı siyasi yardımları değiş tokuş etmeleriyle tanınıyorlar. Geçen yıl CWC, UNP ile olan ittifakını sona erdirdi ve iki bakanlık makamı ve kimi başka avantalar karşılığında UPFA’ya katıldı.
Müslüman seçkini temsil eden Sri Lanka Müslüman Kongresi (SLMC) benzer bir biçimde Wickremesinghe’yi destekledi. CWC, UPF ve SLMC, Tamiller ve Müslümanlar arasındaki savaşa geri dönme korkusunu yansıtan bir şekilde, "barış sürecini" ileriye götüreceği sözünü verdiği için UNP adayını destekledikler. Bu partilerin her biri yapılacak herhangi bir barış anlaşmasından belirli çıkarlar elde etmeye bakıyorlar. SLMC çoğunluğu Müslüman olan Doğu’daki Ampara bölgesinde ve UPF ise adanın orta bölgesinde plantasyon alanlarında ayrı bir yönetim kurulması çağrısı yapıyorlar.
* LTTE ve parlamenter temsilcisi - Tamil Ulusal İttifakı (TNA) - resmi olarak henüz iki büyük partiden hangisini destekleyeceğine karar vermiş değil. LTTE’nin siyasi kanadının önderi, S. P. Thamilçelvan, 7 Ekimde gazetecilere, UNP’nin ve SLFP’nin manifestolarını inceledikten sonra bir karara varacaklarını söyledi. LTTE ve TNA geçen yıl yapılan seçimlerde, Tamil seçkinin çıkarlarını en iyi şekilde geliştirebilmek için UNP’yi desteklemişti ve muhtemelen yine öyle yapacaklar.
Seçim komisyonu, demokratik hakları açıkça inkar ederek, LTTE’nin denetimi altındaki bölgelerde oy kullanma merkezlerinin kurulmamasına karar verdi. Sonuç olarak seçmenler otobüsle askeri barikatlar arasından geçerek hükümet denetimindeki bölgelere yolculuk etmek zorunda kalacaklar.
* Sri Lanka işçi sınıfının iki geleneksel partisi - Lanka Sama Samaja Partisi (LSSP) ve Komünist Parti (KP) - uzun zamandan bu yana bağımsız siyasi varlıklar olarak faaliyet göstermeyi bırakmış durumdalar. LSSP, 1964 yılında SLFP’nin başını çektiği hükümete katıldığında sosyalist enternasyonalizm programını terk etti ve şimdi SLFP içersindeki bir hizip olmaktan fazlaca öteye gidemiyor. SLFP’nin kimi yerel örgütleri gibi, LSSP ve KP de Rajapakse’nin JVP ve JHU ile anlaşmalar yapmasına karşı çıktılar ve "barış sürecinin" uygulamaya konması çağrısı yaptılar. Daha sonra her iki parti de eleştirilerini rafa kaldırdı ve açıkça SLFP adayı için kampanya yürütüyorlar. KP’nin önderi D.E.W. Gunasekera, dünIsland’a saçma sapan bir açıklama yaparak, işçilerin Rajapakse’ye oy vermeleri gerektiğini çünkü onun "halk yanlısı ekonomik politikadan" yana olduğunu ve "daha erişebilir biri" olduğunu söyledi.
Geriye kalan adaylar
Kendi adayları ile seçime katılan partiler arasında siyasi olarak önemli olanları Yeni Sol Cephe (NLF) ve Birleşik Sosyalist Parti (USP). NLF küçük sol partilerin oluşturdukları bir ittifak ve LSSP’den en sonunda 1970’lerin ortalarında kopabilmiş olan Nava Sama Samaja Partisi (NSSP) için bir cephe oluşturuyor.
Kısa bir yazı çerçevesinde, bütünüyle burjuva parlamenter siyaseti alanında faaliyet gösteren bu iki radikal "sosyalist" ekibin bütün oportünist manevralarını ele almak mümkün değil. Yaptıkları zigzaglar içinde tek sabit olan şey "barış süreci"ne verdikleri destek ve böylelikle şu anda muhafazakar UNP’ye "kötünün iyisi olarak" destek vermiş oluyorlar. Kullandıkları sol retorik sadece göz boyamaya yönelik ve gerçek sosyalizmle herhangi bir ilişkisi yok. "Ulusallaştırma" konusunda yaptıkları çağrılar ve "küreselleşmeye" yönelttikleri suçlamalar, geçmişin ulusal ekonomik düzenleme politikalarına geri dönülmesine yönelik çağrılarla eş anlamlı.
Geriye kalan sekiz adayı ciddiye almak güç. SLFP’nin ve UNP’nin doğrudan uzantıları olmayanlar, bırakın sıradan emekçi halkın ihtiyaçlarına seslenmeyi, iki büyük partiye meydan okuyan herhangi bir siyasi programa sahip değiller.
* Ekstah Lanka Podujana Partisi’nin adayı olarak seçime katılan, bir Ayurvedic (geleneksel tıp) doktoru ve iş adamı olan Victor Hettige en azından iki büyük partiden "bağımsız" olduğunu iddia ediyor. Geçen hafta gazetelere verdiği tam sayfa bir ilanda, barıştan, etnik uyumu korumak için anayasayı değiştirmekten, yoksulluğu ortadan kaldırmaktan, yasa ve düzeni sağlamaktan, rüşvete karşı temiz bir yaşamdan yana olduğunu ilan etti. Ülkeyi bağımsızlıktan bu yana 57 yıldır yaşadığı "lanetten" kurtaracağını ilan etti. Hettige bu söylediklerini nasıl gerçekleştireceğini ya da benzer türden açıklamalar yapan Rajapakse’den ve Wickremesinghe’den neden farklı olduğunu açıklamadı.
* Demokratik Birlik İttifakı (DUA) sözcüsü DSWS tarafından aranınca kaçamaklı cevaplar verdi. DUA’nın "bütün toplumların birliği"nden yana olduğunu ve barış için çalışacak her adayı destekleyeceklerini açıkladı. Anlaşıldığı kadarıyla DUA kendi adayları lehine ciddi bir kampanya yürütmekten çok diğer partilerin kendilerine ne teklif edeceğiyle ilgileniyor. DUA, SLMC’den kopmuş olan Müslüman Birliği İttifakı ile bağlantılı ve Kolombo’daki Müslüman seçkin arasında belli bir tabanı var.
* Birleşik Lalith Cephesi (ULF) ve adayı Anura de Silva ile ilişki kuramadık. Bu parti 1993 yılında UNP içindeki muhalif bakanlar Lalith Athulathmudali ve Gamini Disanayake tarafından kurulmuş olan Demokratik Birleşik Ulusal Cephe’den (DUNF) ayrılanlarca kuruldu. DUNF, Athulathmudali’nin öldürülmesinin ve Disanayake’nin UNP’ye geri dönmesinin ardından parçalandı. Geçmişte ULF, UNP’yi desteklemişti.
* Aruna de Soyza DSWS’ye yaptığı açıklamada partisi Ruhunu Janatha Partisi’nin (RJP) Wickremesinghe’yi desteklediğini itiraf etti. Sadece bir kaç hafta önce RJP’nin önderi Ajantha de Soyza UNP’ye katıldı. Bir diğer önde gelen RJP üyesi, güney Galle bölgesindeki Ratgama seçim çevresi için UNP örgütçüsü olarak atandı ve bu kişi Wickremesinghe’nin seçilmesi durumunda UNP’nin bölgedeki adayı haline gelmeyi umuyor.
* Eksath Sangwardhena Peramuna (ESP) Wickremesinghe’yi açıkça destekleyen bir diğer parti. Parti, nehir tabanlı bölgesel kalkınma ve yoksulluğun kökünün kurutulması çağrısı yapıyor. Adayı Achala Asoka Suraweera, DSWS’e Wickremesinghe’nin "barış süreci iyidir" dedi.
* Sri Lanka İleri Cephesi (SLPF) adayı P. Nelson Perera basına UNP’nin ve SLFP’nin manifestolarını tarttığını ve henüz kimi destekleyeceğine karar vermediğini söyledi. Aynı zamanda, Rajapakse’yi yeğlediğini de belirtti. SLPF, 1990’lı yılların başlarında muhalif SLFP üyeleri tarafından kuruldu.
* Kalan iki aday ise Birleşik Ulusal Alternatif Cephesi’nden H.S. Dharmadwaja ve Sri Lanka Ulusal Cephesi’nden Wimal Geeganage. Bu iki adayla ilişki kurmak konusunda DSWS şu ana kadar başarılı olamadı. Dört gün boyunca yürütülen araştırmalar sonucunda ne bu adaylar ne de "partiler" hakkında herhangi bir bilgi bulamadık. Seçim komisyonuna verdikleri telefon numaralarından bu adaylara ve partilere ulaşmak mümkün olmadı.
Bu küçük partilerin birçoğu, yüzleri kızarmadan, ücretsiz seçim yayınlarını ve sahip oldukları diğer seçim kampanyası haklarını Wickremesinghe ya da Rajapakse için oy toplamak için kullanarak, iki büyük partinin maşası gibi faaliyet gösteriyorlar. Seçim kampanyaları dışında aktif olarak siyasi yaşamda yer almıyorlar.
UNP’nin ve SLFP’nin çamur atma, şovenist çağrılar ve şiddet gibi yerleşik yöntemlerin yanı sıra bu tür araçlara bel bağlamaları, hem bu partilere halkın destek vermediğinin hem de bir bütün olarak Sri Lanka’da burjuva siyasetinin iflasının bir başka ifadesidir.
Sayfanın başı
Okuyucularımız: DSWS yorumlarınızı bekliyor. Lütfen e-posta gönderin.
Telif Hakkı 1998-2017
Dünya Sosyalist Web Sitesi
Bütün hakları saklıdır
|
