|
DSWS : DSWS/TR : Haber ve Analiz
Yazıcıya hazırla
Honduras ordusu devlet başkanını darbeyle görevden uzaklaştırdı
Joe Kishore
8 Temmuz 2009
İngilizce’den çeviri (29 Haziran 2009)
Honduras ordusu, Devlet Başkanı Maunel Zelaya’yı Pazar sabahı, yapılması planlanan bir ulusal referandumun hemen öncesinde, darbeyle görevden uzaklaştırdı. Bu, soğuk savaşın sona ermesinden bu yana, Latin Amerika'da yaşanan ilk darbeydi. Dünya Sosyalist Web Sitesi yayına girdiği sırada Honduras’taki durum istikrarsızlığını koruyordu ve sonuç henüz belirsizdi.
Ordu, Zelaya'yı evinde tutukladıktan sonra, Kosta Rika'ya gönderdi. Honduras Kongresi, çarçabuk meclis başkanı Roberto Micheletti'yi "geçici devlet başkanlığı" görevine getirdi.
Zelaya, Pazar günü, Kasım ayında bir anayasa değişikliği oylamasının yapılıp yapılmaması konusunda, bağlayıcı nitelikte olmayan bir ulusal referandum yapılmasını planlamıştı. Zelaya’nın muhalifleri devlet başkanının, anayasanın devlet başkanı seçilmeyi tek bir dört yıllık görev süresi ile sınırlandıran hükmünü değiştirerek, iktidarda kalmanın yolunu aradığını öne sürdüler. Ne var ki, Pazar günü yapılması planlanan referandum, anayasa değişikliği için oylamanın, Kasım ayında Zelaya’nın halefini belirleyecek olan seçimle aynı zamanda yapılmasını öngörüyordu.
Honduras Anayasa Mahkemesi bu referandumun anayasaya aykırı olduğunu ilan etti ve ordu referandumun yapılması için gerekli önlemleri almayı reddederek, bir siyasi kriz başlattı. Zelaya geçen hafta genelkurmay başkanı General Romeo Vasquez’i görevden aldı ancak Anayasa Mahkemesi bunun anayasaya aykırı olduğunu belirterek duruma müdahale etti. Devlet başkanının referandumu yapmaya girişmesinin ardından ordu devreye girdi ve Zelaya’yı görevden uzaklaştırdı.
Zelaya, Pazar günü ordunun yaptığı müdahaleyi bir "hükümet darbesi" olarak adlandırdı. Yaptığı açıklamada, Pazar sabahı kendisini üzerinde pijamaları olduğu halde tutuklayan askerler tarafından uykusundan uyandırıldığını söyledi.
Manuel Zelaya, 2005 yılının Kasım ayında yapılan ve çok çekişmeli geçen bir seçimin ardından, 2006 yılının Ocak ayında göreve geldi. Zelaya uzun yıllar boyunca, Honduras’taki başlıca düzen partilerden biri olan Liberal Parti’nin bir üyesi oldu. Seçim kampanyasını bir kanun ve düzen programı temelinde yürüten Zelaya, Honduras Ulusal Partisi’nin eşit derecede sağcı adayı Porfirio Pepe Lobo’yu az farkla geride bıraktı.
Ne var ki, Zelaya göreve geldikten sonra popülist önlemler aldı ve Venezüella devlet başkanı Hugo Chavez’le yakın ilişki kurdu. Bu politika, Zelaya’nın kendi partisinden kimi önde gelen isimlerin de aralarında yer aldığı, ülkenin zengin seçkinini ve siyasi düzenin kurumlarını yabancılaştırdı. Zelaya seçildiğinden bu yana, ordunun arkasındaki başlıca toplumsal güç olan büyük şirketleri kontrol eden seçkinle, periyodik olarak çatışmalar yaşadı.
Zelaya, Ocak ayında ülkede geçerli olan asgari ücreti -serbest bölgeler hariç- 157 dolardan 280 dolara yükseltti. Şirketler buna öfkeyle karşılık verdiler ve toplu işten çıkarmalara giriştiler. Honduras yoksulluk oranının yaklaşık olarak yüzde 70 düzeyinde olduğu, yoksul bir ülke.
Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Amerika Devletleri Örgütü ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon darbeye karşı olduklarını açıkladılar. Başkan Barack Obama, ABD hükümetinin Micheletti'yi tanımadığını söyledi ve Zelaya'nın Honduras'a dönmesinin sağlanmasını istedi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin, bir dizi askeri darbeye destek vermek de dâhil, Orta ve Güney Amerika’ya yaptığı müdahalelerin uzun bir tarihi var. ABD geleneksel olarak Honduras’la yakın bağlara sahip ancak bu bağlar Zelaya’nın iktidarı döneminde gerginleşti.
Venezüella devlet başkanı Chavez darbede ABD’nin olası bir etkisinin bulunup bulunmadığının soruşturulmasını istedi. Chavez, Venezüella ordusunu alarma geçirdi ve ordunun egemenliğindeki yeni Honduras hükümetinin Venezüella elçiliğine girmesi durumunda, bu eylemin bir "de facto savaş hali" oluşturacağı uyarısında bulundu.
Chavez, Honduras ordusunun, Küba’nın Honduras büyükelçisini tutukladığını ve Venezüella büyükelçisini dövdükten sonra ülkenin başkenti Tegucigalpa’da bir yolun kenarına attığını söyledi. Chavez, Honduras’taki krizi tartışmak için "Amerika Kıtaları için Bolivarcı Alternatif"in -Venezüella, Küba, Bolivya ve Honduras’ın içinde yer aldıkları bir ekonomik ve siyasi blok- Pazar günü özel bir zirve toplantısı düzenlemesi için çağrı yaptı.
Zelaya yanlısı güçlerin Honduras'ın başkentinde barikatlar kurdukları bildiriliyor.
Sayfanın başı
Okuyucularımız: DSWS yorumlarınızı bekliyor. Lütfen e-posta gönderin.
Telif Hakkı 1998-2017
Dünya Sosyalist Web Sitesi
Bütün hakları saklıdır
|
